بیماری ام اس، یكی از بیماری‌هایی است كه ممكن است اسم آن را زیاد شنیده باشید. در رابطه با هر بیماری مهم ترین امر پس از پیشگیری تشخیص آن است. اگر تشخیص بیماری به موقع و با خطای كم صورت بگیرد می‌توان به معالجه ی آن پرداخت. از آن جایی كه روش‌های تشخیص ام اس اغلب تهاجمی و یا گران‌قیمت هستند، همواره دانشمندان به دنبال روش های ساده تری هستند كه بتوان با استفاده از آنها بیماری ام اس را تشخیص دهند.
ام اس چیست؟
بیماری ام اس یا همان مالتیپل اسكلروزیس (Multiple Sclerosis) یك بیماری خودایمنی است. اگر اصطلاح بیماری خودایمنی برای شما جدید است باید بگوییم این بیماری‌ها شبیه گل به خودی فوتبال هستند. در بیماری‌های خود ایمنی، دستگاه ایمنی بدن كه وظیفه دارد عوامل بیگانه ای مثل باكتری‌ها، ویروس‌ها و… را شناسایی كند و به آنها حمله كند، ممكن است به دلایل مختلفی سلول‌ها و یا قسمت‌هایی از بدن خود فرد را بیگانه تلقی كرده و به آنها آسیب برساند.
به سلول‌های عصبی بدن نورون می‌گویند. این نورون‌ها دارای قسمت‌های رشته مانندی به نام دندریت و آكسون هستند كه این قسمت‌ها با میلین پوشانده می‌شوند. میلین ها ضمن حفاظت از این قسمت ها در سریع تر منتقل كردن پیام های عصبی نیز نقش دارند. در این بیماری سیستم ایمنی فرد به این میلین‌ها حمله كرده و با ازبین بردن آنها باعث اختلالاتی در دستگاه عصبی میشود. كه این اختلالات ممكن است به شكل های زیر بروز پیدا كند:
- سرگیجه
- عدم تعادل در حركت
- ضعف حافظه و ناتوانی در تمركز
- مشكلات زبانی
- بی اختیاری در ادرار و مدفوع
- دوبینی و تاری دید
- بی حسی انگشتان و گز گز كردن آنها
- بی حالی و افسردگی
- مشکلات جنسی و …
نقش تغذیه در بهبود بیماران ام اس چیست؟
علائم ام اس چیست؟ آیا من ام اس دارم؟
روش‌های مختلف تشخیص ام اس:
ام آر آی
ام آر آی از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای بررسی بافت‌ها استفاده می‌كند. در حالت طبیعی چون میلین‌ها از جنس چربی هستند آب را دفع كرده و از جمع شدن آب در بافت جلوگیری می‌كنند. حال آنكه اگر آسیب ببینند آب در بافت جمع شده و با مشاهده‌ی این موضوع و همین طور نشانه‌هایی از میلین زدایی می شود ام اس را با استفاده از این روش تصویر برداری تشخیص داد. با اینكه این روش از اشعه ی ایكس و سی تی اسكن غیر تهاجمی تر است ولی باز هم روشی تهاجمی به حساب می‌آید.
استفاده از نمونه‌ی CSF (مایع مغزی نخاعی)
ابتدا باید نمونه مایع مغزی نخاعی از فرد مشكوك گرفته شود. برای نمونه گیری فرد را به پهلو می‌خوابانند به صورتی كه كمرش خم باشد و با استفاده از سرنگ حجم معینی از مایع مغزی نخاعی را بر می دارند كه این روش نیز یك روش تهاجمی و همین طور دردناك است.
پس از اینكه CSF از بیمار گرفته میشود تعداد گلبول‌های سفید خون بررسی میشود. در كسانی كه به بیماری ام اس مبتلا هستند تعداد گلبول های سفید خون در مایع مغزی نخاعی هفت برابر بیشتر از حد نرمال است.
آزمایش Evoked Potential (پتانسیل برانگیخته)
در طی این آزمایش فعالیت الكتریكی مغز در پاسخ به تحریكات مختلف بررسی میشود. این تحریكات اغلب با محرك‌هایی مثل صدا، لمس یا بینایی ایجاد شده و اندازه گیری می‌شوند.
تشخیص ام اس با استفاده از آزمایش خون:
در تشخیص بیماری‌ها یكی از اعمال مهم تشخیص آن بیماری از سایر بیماری‌هایی است كه علائم بالینی مشابه با آن دارند كه به این عمل، تشخیص افتراقی می گویند. آزمایش خون می‌تواند تا حد زیادی به رد سایر بیماری‌هایی كه علائم مشابهی با بیماری ام اس دارند مثل بیماری لایم كمك كند. مهم ترین علائم بیماری لایم تب، سر درد، خستگی و افسردگی است كه ممكن است با بیماری ام اس اشتباه گرفته شود.
تشخیص ام اس با نشانگرهای زیستی(Biomarkers)
در این روش جدید می‌توان با استفاده از آزمایش خون یا ادرار پیش آگاهی‌هایی در رابطه با بیماری‌ها پیدا كرد.
محققان اطلاعات جدیدی در این باره در مجله ی Neurology منتشر كرده اند. با توجه به این مطالب می‌توان این طور توضیح داد که در رابطه با این بیماری زنجیره های نوروفیلامنت خون (NFL) را می‌توان به عنوان نشانگر زیستی در نظر گرفت كه می‌تواند در تشخیص بیماری ام اس حاد كه از آن با عنوان (RRMS) یاد میشود و به سرعت به مغز و نخاع آسیب می‌رساند كمك كننده باشد.
با توجه به آزمایشی كه روی سطح نوروفیلامنت خون افراد صورت گرفت این نتیجه حاصل شد كه سطح NFL در بیماران مبتلا به بیماری ام اس بیشتر از سایرین است.
در تشخیص ام اس نمی توان گفت آزمایش خون به تنهایی كفایت می كند. ولی می توان با استفاده از آن به تشخیص اولیه رسید. شاید روزی استفاده از نشانگرهای زیستی گسترش بیشتری پیدا كرده و این امكان را فراهم كند كه با بررسی خون و مایعات بدن این بیماری و بسیاری از بیماری های دیگر شناسایی و درمان شوند.
منابع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/multiple-sclerosis/diagnosis-treatment/drc-20350274
https://www.medicaldevice-network.com/comment/diagnosing-ms/
ثبت ديدگاه