بسیاری از بیماری های مغز و اعصاب کودکان مادرزادی هستند به این معنی که به دلیل نقص هنگام تولد یا شرایطی هستند که در رحم ایجاد می‌شود. سایر شرایط بعداً در زندگی کودک ایجاد می‌شود. اصطلاح “اختلال عصبی” در مورد هر شرایطی که ناشی از اختلال در بخشی از مغز یا سیستم عصبی باشد که می‌تواند منجر به تشنج در کودکان شود گفته می‌شود.
علایم بیماری های مغز و اعصاب کودکان شامل انواع علایم جسمی و روحی است. بیماری مننژیت و فلج اطفال از شایعترین علل بروز این بیماری‌ها در کودکان هستند. در این مطلب نگاهی به انواع این بیماری‌ها، علل بروز و علایم آنها خواهیم داشت.
- بیماری های مغز و اعصاب چگونه ایجاد می‌شود؟
- بیماری مننژیت در کودکان
- علایم تشنج در کودکان
بیماری های مغز و اعصاب چگونه ایجاد می‌شود؟
رشد مغز انسان در دوران جنینی آغاز می‌شود و در دوره نوزادی، کودکی و بزرگ‌سالی ادامه می‌یابد. بیشتر سلول‌های مغزی قبل از تولد تشکیل می‌شوند اما اتصالات بین این سلول‌های عصبی تا قبل تولد ایجاد نمی‌شوند.
مغز از طریق دریافت اطلاعات در محیط خارجی، خود‌سازمان‌دهی می‌شود. این اطلاعات را برای پیش‌برد رشد و پیشرفت مغز استفاده می‌شود. همچنین با محیط سازگار می‌شود. تجربه محیط از طریق حس لمس، بو، بینایی، چشایی و شنوایی باعث ایجاد ارتباط در مغز می‌شود.
تمام اختلالات عصبی شامل مغز، ستون فقرات یا اعصاب است. علایم بیماری های مغز و اعصاب کودکان بستگی به جایی دارد که آسیب به آن وارد شود. مناطقی که حرکت، ارتباطات، بینایی، شنوایی یا تفکر را کنترل می‌کنند می‌توانند تحت تأثیر قرار گیرند. بیماری‌های عصبی می‌تواند منجر به تشنج در نوزادان شود.
بسیاری از این بیماری‌ها در سال‌های اولیه رشد پدیدار می‌شوند و ممکن است در بدو تولد تشخیص داده شوند. بعضي از آنها بعداً تشخيص داده می‌شوند زيرا علايم فقط در مواردی ظاهر می‌شوند که:
- کودکی نقاط عطف رشدی را از دست می‌دهد یا مشکلات رشدی دارد (مثلاً اوتیسم).
- یک عفونت مخرب رخ می‌دهد (به عنوان مثال بیماری مننژیت و فلج اطفال).
- تصادف باعث آسیب مغزی شود (سكته مغزی، تروما، هیپوکسی)
بسیاری از اختلالات عصبی “مادرزادی” هستند ، به این معنی که در بدو تولد وجود داشته اند. اما برخی از اختلالات “اکتسابی” هستند که نشان دهنده‌ی این است که آنها پس از تولد به وجود آمده‌اند. کسانی که علت ناشناخته دارند “ایدیوپاتیک” نامیده می‌شوند.
علل مادرزادی (در بدو تولد)
عوامل ژنتیکی می‌توانند در ایجاد انواع بیماری های مغز و اعصاب کودکان که به طور معمول از طریق ژن‌ها و کروموزوم‌ها از والدین به ارث می‌رسند تأثیر بگذارد. انواع این علل به اختصار در لیست زیر آمده‌اند:
- ناهنجاری‌های ژن
- ناهنجاری‌های کروموزومی
- تغییر در تعداد کروموزوم
- تغییر در ساختار کروموزوم
- اختلالات متابولیک
علل پیش از تولد
برخی از شرایط پیش از تولد منجر به این بیماری‌ها می‌شود. وضعیت مادر و همچنین زایمان از مهم‌ترین علل بروز این شرایط است.
- سموم و عوامل محیطی
- کمبودهای تغذیه‌ای
- عفونت‌ها
- هیپوکسی/آسفکسی
- عوارض در هنگام زایمان
- تولد زودرس / وزن کم نوزاد هنگام تولد
بیماری مننژیت در کودکان
بیماری مننژیت باکتریایی یک عفونت شدید و خطرناک سیستم عصبی مرکزی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. حتی با درمان مناسب، عوارض و مرگ‌و‌میر آن قابل توجه است.
مننژیت بیشتر در اثر عفونت باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شود که به داخل مایع نخاعی مغزی (CSF) منتقل می‌شود. CSF مایعی است که از مغز و نخاع محافظت می‌کند. قارچ یا انگل نیز ممکن است باعث مننژیت شود. این مورد فقط در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر دیده می‌شود.
مننژیت ناشی از ویروس شایع‌تراست. مننژیت باکتریایی معمولاً شدیدتر است و ممکن است منجر به عوارض طولانی مدت یا مرگ شود.
ویروس‌هایی که می‌توانند باعث این بیماری شوند عبارتند از ویروس اوریون (paramyxovirus)، ویروس آنفولانزا و ویروس West Nile.
با خدمات اپلیکیشن آوام چی آشنا هستید؟ خدمات پزشکی در منزل آیا نیاز دارید؟
در نوزادان، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تحریک‌پذیری
- تب
- خواب بیش از حد معمول
- غذا نخوردن
- گریه‌ای که نمی‌تواند آرام شود
- گریه‌ی بلند
- برآمدگی نقاط نرم روی سر (fontanelles)
- تغییر خلق و خوی
- تشنج در نوزادان
- استفراغ
در كودكان سن 1 یا بالاتر، علائم ممكن است شامل موارد زیر باشد:
- گردن درد
- کمردرد
- سردرد
- خواب آلودگی
- گیجی
- تحریک پذیری
- تب
- امتناع از خوردن
- کاهش سطح هوشیاری
- تشنج
- حساسیت چشم به نور
- تهوع و استفراغ
- سفتی گردن
علایم تشنج در کودکان
تشنج در کودکان در هر دو طرف مغز اتفاق می‌افتد. فرزند شما هوشیاری خود را از دست می‌دهد و بعد از تشنج دچار حالت خستگی می‌شود. انواع تشنج شامل موارد زیر است:
- تشنج غائب: این تشنج باعث تغییر مختصر هشیاری و خیره‌شدن می‌شود.
- تشنج آتونیک: با تشنج آتونیک، کودک شما کنترل عضلانی خود را به صورت ناگهانی از دست می‌دهد و ممکن است به زمین بیافتد.
- تشنج عمومی تونیک-کلونیک (GTC): این نوع تشنج دارای چند مرحله است. بدن، بازوها و پاهای کودک شما خم می‌شود (منقبض می‌شود)، در ادامه علایم گسترش می‌یابد و ممکن است به حالت طبیعی برگردد (پاها صاف می‌شود) و لرزش ایجاد می‌شود. ممکن است وی در بینایی یا گفتار دچار مشکل شود و ممکن است دچار سردرد، خستگی یا درد بدن شود. همه این مراحل ممکن است در کودکان مختلف رخ ندهد.
- تشنج میوکلون: این نوع تشنج باعث حرکات سریع یا لرزش ناگهانی گروهی از عضلات می‌شود. این تشنج به صورت چندباره اتفاق می‌افتد. این بدان معناست که ممکن است آنها چندین بار در روز یا چندین روز پشت سر هم اتفاق بیفتد.
چگونه خدمات مراقبت در منزل را می توانم دریافت کنم؟ مراقبت در منزل
بسیاری از موارد ممکن است تشنج ایجاد کند. مهم‌ترین آنها موارد زیر است:
- عدم تعادل مواد شیمیایی عصبی سیگنالینگ مغز (انتقال‌دهنده‌های عصبی)
- تومور مغزی
- سکته
- آسیب مغزی در اثر بیماری یا جراحت
تشنج در کودکان ممکن است در اثر ترکیبی از این موارد ایجاد شود. در بیشتر موارد، علت دقیق تشنج یافت نمی‌شود.
نتیجه‌گیری
بیماری های مغز و اعصاب کودکان در بسیاری موارد مادرزادی است. البته برخی عفونت‌ها نظیر مننژیت و فلج اطفال نیز در این زمینه نقش دارند. تشنج در نوزادان یکی از علائم شایع این بیماری‌ها است. همچنین علایم شنج در کودکان نیز ممکن است به شکل‌ها و شدت‌های گوناگون رخ دهد.
سلام نوزاد من دكلمان دنيا اومده و الان ٨ماهه است…اما انحراف چشم دارد و هنوز نميتواند بنشيند…لطفا راهنمايي كنيد